جایگاه طراحی و ساختوساز پایدار در قرن حاضر با توجه به افزایش میزان تقاضای انرژی، آب و مصالح بر کسی پوشیده نیست. با توجه به تغییرات اقلیمی و مصرف زیاد انرژی (تخمین زدهشده حدود 40 درصد از منابع و انرژی در صنعت ساختمان مصرف میشود) و پیامدهای منفی ناشی از آن (ازجمله آلودگی هوا، افزایش انتشار CO2 و افزایش گازهای گلخانهای) که موجب افزایش سرعت گرمایش هوای کره زمین و کاهش کیفیت زیست میگردد؛ رتبه بندی ساختمانهای سبز و پایدار در این حوزه برای دستیابی به شرایط آسایش مطلوب جسمی و روانی، بیشتر از گذشته ضروری است. استفاده از سامانههای ارزیابی پایداری در صنعت ساختمان ضمن مشخص نمودن شاخصهای مناسب برای دستیابی به معماری و ساخت و سازهای پایدار بهمنظور حفظ محیطزیست همچنین میتواند راهکار مناسبی پیشروی تمامی ذینفعان قرار دهد تا بر اساس نیازها و علایق خود فضاهای کار و زندگیشان را فراهم نماید. براین اساس با رتبه بندی ساختمانهای سبز و پایدار میتوان میزان موفقیت متخصصین پایداری را در دستیابی به اهداف پایداری بر اساس منابع طبیعی موجود در محل اجرای پروژه، هنر طراحی و بهکارگیری تکنولوژیهای پایدار مورد ارزیابی قرار داد.
در راستای ارزیابی ساختمانها در شرایط اقلیمی مختلف بر اساس معیارهای پایداری، سامانههای مختلفی ازجمله: LEED، HQB، DGNB، CASBEE، BREEAM، EDGE و … وجود دارد که از سال 1990 میلادی اقدام به تدوین سامانه، ارزیابی و ارائهی رتبه به ساختمانهای پایدار مینمایند.
برای انتخاب سامانه ملی مناسب، در ابتدا 40 نمونه سامانه ارزیابی معتبر و مورد تأیید انجمن جهانی ساختمان سبز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و درنهایت سامانه EDGE بهعنوان سامانهای مناسب که مورد تأیید انجمن جهانی ساختمان سبز، سازمان ملل و اتحادیه اروپا میباشد و ازنظر معیارها با شرایط موجود در کشور مطابقت دارد (اطلاعاتپایه 10 شهر از کشور در سامانه واردشده است)؛ بهمنظور ارزیابی پایداری پروژهی موردنظر در کشور و منطقه جهت دریافت Certificate انتخابشده است.
با توجه به ارزیابی اولیه پروژه در سامانه EDGE و اطلاعات واردشده که بخشی از آن شامل نقشهها و اطلاعات دریافتی ازجمله دادههای اولیه و اقلیمی بوده و بخشی دیگر بر اساس سرانههای مصرف کشور و یا بر اساس پروژه مبنای پیشفرض در سامانه در نظر گرفتهشده است. در ابتدا به بررسی اجمالی روند رسیدن به نتایج بهینهسازی در سامانه EDGE (شکل 3)، معرفی اجمالی پروژه (شکل 4) و دادههای پروژه (شکل 5 تا 12) میپردازیم:
پروژه موردنظر در بخش انرژی 47.09 درصد، در بخش آب 21.02 درصد و در بخش مصالح 44.47 درصد نسبت به پروژه مبنا صرفهجویی نشان داد. لازم به ذکر است ساختمان مورد ارزیابی توانسته تمام امتیازات فوق را در بخش انرژی به دلیل وجود سلولهای فتوولتاییک و آبگرمکن خورشیدی، در بخش آب به دلیل وجود مخازن ذخیره آب و بازیافت آب تیره و خاکستری و در بخش مصالح به دلیل استفاده از سازه LSF (در این روش ساختوساز امکان استفاده از عایقهای حرارتی امکانپذیر است)، کسب نماید (شکل 16 تا 19).
در صورت بهکارگیری تجهیزات، ابزارها و طراحی پایدار که سبب صرفهجویی بیستدرصدی در مصرف منابع و انرژی میشود؛ ساختمان گواهینامه سطح یک (حداقل 20 درصد صرفهجویی انرژی در همه بخشهای انرژی، آب و مصالح)، سطح دو (حداقل 40 درصد در هر بخش) و یا سطح سه (100 درصد استفاده از انرژی تجدیدپذیر و تولید کربن صفر) را کسب میکند. پروژه حاضر با درصدهای کسبشده موفق عمل کرده و میتواند گواهینامه سطح یک را دریافت نماید و با کمی ارتقاء در بخش آب حائز کسب سطح دو خواهد بود (شکل 20).